Mentale gezondheid krijgt meer en meer aandacht, ook in de sport. Terecht: hoe we ons voelen, bepaalt hoe we functioneren, presteren en of we plezier maken. Op elk niveau. Een veilig sportklimaat houdt daarom niet alleen rekening met het fysieke, maar ook met het mentaal welzijn van sporters, coaches en begeleiders.
Om beter te begrijpen wat mentale gezondheid precies inhoudt, gebruiken we het tweevoudig continuümmodel van Keyes. Volgens dit model bestaat mentale gezondheid uit twee onderdelen die elkaar beïnvloeden: psychische problemen en mentaal welzijn.
Hier gaat het over de aanwezigheid of afwezigheid van psychische problemen. Zoals depressieve gevoelens, angst, dwanggedachten, psychosen of stress. Dit noemen we ook wel negatieve mentale gezondheid, of mentale ongezondheid.
Mentaal welzijn gaat over hoe goed iemand zich voelt en functioneert. Denk aan positieve emoties, verbondenheid met anderen, optimisme en betekenis ervaren in het leven. Dit noemen we positieve mentale gezondheid.
Mentaal welzijn kunnen we verder opdelen in drie delen:
Belangrijk om te onthouden: mentale gezondheid is meer dan de afwezigheid van psychische klachten.
Mentaal welzijn en psychische problemen staan los van elkaar. Zo kan een sporter geen psychische problemen hebben en zich toch niet goed voelen.
Denk: een sporter die goed functioneert, maar weinig plezier of motivatie ervaart.
Omgekeerd kan iemand wél stress ervaren, maar toch voldoening en steun vinden in de sport.
Denk: een sporter die veel stress ervaart, maar voldoening haalt uit de training.
Het model laat vier mogelijke combinaties toe:
Hoewel mentaal welzijn en psychische problemen los staan van elkaar, kunnen ze elkaar wel beïnvloeden.
Werken aan het ene onderdeel kan tot verandering leiden in het ander onderdeel. Een hoog mentaal welzijn betekent dus niet automatisch dat er minder psychische klachten of stoornissen zijn, maar kan wel beschermen tegen toekomstige klachten. Daarom is het waardevol om mentaal welzijn te versterken, ook als iemand al psychische problemen ervaart.
Net zoals je fysieke conditie schommelt door training, rust of blessures, verandert ook je mentale gezondheid door wat je meemaakt.
In de sport kan dat afhangen van bijvoorbeeld:
Ook coaches kunnen dat ervaren. Hun mentale gezondheid wordt mee beïnvloed door de context waarin ze werken, de werkdruk en hun persoonlijke situatie.
De omgeving heeft dus een grote impact op hoe sporters en coaches zich voelen. Een warme, ondersteunende sportcontext versterkt het mentaal welzijn. Waar fouten maken mag en emoties bespreekbaar zijn.
Een omgeving die vooral op resultaten focust, kan daarentegen extra druk veroorzaken en het evenwicht verstoren.
Door regelmatig stil te staan bij hoe sporters en coaches zich voelen, welke steun ze nodig hebben en welke omstandigheden helpen of hinderen, creëren we samen een veilige, veerkrachtige sportomgeving. Op én naast het veld.
Door een Sportieq account aan te maken op onze website kan je jouw communiecatievoorkeuren beheren.
Hanne Van der Mispel
Kennis en ondersteuning Mentaal Welzijn
hanne@sportieq.be
09 496 72 92
Mentaal welzijn speelt een grote rol in hoe we ons voelen, functioneren en omgaan met uitdagingen. Volgens het duale continuümmodel van Keyes bestaat mentale gezondheid uit zowel mentaal welbevinden als de aan- of afwezigheid van psychische klachten. Bewegen en sporten hebben op beide onderdelen een positieve invloed en helpen ons mentaal in balans te blijven.
Geen berichten gevonden