Genderbewust communiceren? Zo doe je dat
Je wil inclusiever zijn. Top! Maar hoe begin je daaraan? Genderbewust communiceren is een goed begin. Want taal kan mensen (onbewust) uitsluiten. Met kleine aanpassingen in je taal, kan je iedereen zich echt welkom laten voelen. Maar zorg dat die inclusieve mindset ook op het sportterrein en in de kleedkamers voelbaar is. Reageer op discriminatie én zorg voor een fijne sfeer.
Dit advies kwam tot stand in samenwerking met RoSa vzw.
Hoe kan je als sportorganisatie genderbewust communiceren?
Waarom 'genderbewust'?
Je merkte het misschien al: we gebruiken het woord genderbewust en niet genderneutraal.
Omdat mensen niet neutraal zijn. Er zijn verschillen tussen mannen en vrouwen, ook in de sport. Het gaat dus om gelijkwaardigheid, eerder dan om gelijkheid. Dat betekent dat je rekening houdt met die verschillen, zonder je erop blind te staren.
Dat kan heel concreet, door bijvoorbeeld aandacht te hebben voor de menstruatiecyclus bij trainingsintensiteit. Maar ook in je taalgebruik. Genderbewust communiceren betekent inzetten op het doorbreken van stereotypen en rolpatronen.
Belangrijk: genderbewust communiceren gaat niet alleen over taalgebruik, maar ook over welke beelden je gebruikt en wie je wanneer en waarover aan het woord laat. Tijd om je vrouwelijke scheidsrechter eens in de kijker te zetten?
Waarom nog?
Je hebt gelijk, bij het basketbal zal het dan weer omgekeerd zijn. Omdat de vrouwelijke nationale basketbalploeg zo goede resultaten haalt en veel media-aandacht krijgt, zullen mensen sneller aan de vrouwenploeg denken dan aan de mannenploeg.
Over het algemeen is de associatie tussen sport en mannen toch groter. Denk je aan een scheidsrechter, dan denk je meestal aan een man. Denk je aan een coach, dan is dat beeld ook meestal dat van een man.
Bij genderbewuste communicatie proberen je die stereotypen te doorbreken, zowel via beelden als via taal.
Hoe zorg je ervoor dat iedereen binnen de sportorganisatie genderbewust communiceert?
Soms hebben we het zelf niet door, maar de woorden en beelden die we gebruiken kunnen anderen het gevoel geven dat ze er minder bij horen. Daarom is het waardevol om stil te staan bij hoe we communiceren.
Als bestuur kan je hierin het verschil maken door zelf het goede voorbeeld te geven. Werk je aan nieuwe teksten of documenten? Denk dan bewust na over genderbewuste communicatie. Ook bij het aanpassen van bestaande documenten is het belangrijk om hier even bij stil te staan. Neem deze intentie ook op in het huishoudelijk reglement.
Het is helemaal oké als je niet alles in één keer kan veranderen. Stap voor stap. Zie het als een leerproces, waarin iedereen mag leren én fouten maken. De intentie om het goed te doen is belangrijker dan meteen perfect te zijn. Bovendien evolueert taal voortdurend: woorden die vandaag inclusief zijn, kunnen binnen enkele jaren anders aanvoelen. Blijf dus nieuwsgierig en bereid om bij te sturen.
Wil je inclusie en genderbewuste communicatie breder onder de aandacht brengen in je club? Plan dan eens een infomoment. Moedig je leden aan om zelf ook bewust om te gaan met taal en stereotype uitspraken te vermijden. Roep ook op om altijd te reageren bij discriminatie en dit te melden bij de aanspreekpersoon integriteit van je sportorganisatie.
Meer info in onze wiki Grensoverschrijdend gedrag melden: waar kan je dat doen?
Hoe ga je om met kritiek op genderbewuste communicatie?
Het kan gebeuren dat sommige leden kritisch reageren wanneer je kiest voor genderbewuste communicatie. Verandering voelt niet voor iedereen vanzelfdsprekend aan en sommige mensen kunnen zich onzeker of zelfs wat bedreigd voelen ('mogen we dan niets meer zeggen'). Probeer in dialoog te gaan en leg op een rustige manier uit dat je als sportorganisatie iedereen warm wil verwelkomen.
Maak daarbij duidelijk dat meer zichtbaarheid en herkenning creëren voor bepaalde groepen niets afneemt van anderen. Het is geen wedstrijd: als iemand zich méér welkom voelt, betekent dat niet dat iemand anders minder welkom is.
Verwijs gerust naar de missie en visie van je sportorganisatie. Als daar waarden zoals gelijkwaardigheid, respect en inclusie in staan, is het logisch dat je die ook doortrekt in de manier waarop je communiceert. Wees overtuigd van waar je als organisatie voor staat. Gaat iemand hier niet mee akkoord? Dan past die persoon misschien niet binnen je sportorganisatie.
Wat kan je als lokaal bestuur of sportfederatie doen?
Je kan sportclubs ondersteunen door zelf het goede voorbeeld te geven. Hoe meer organisaties genderbewust communiceren, hoe normaler het wordt in onze samenleving. Daardoor krijgen sportclubs ook minder kritiek als ze inzetten op genderbewuste communicatie.
Daarnaast kunnen lokale besturen en sportfederaties tips en vormingen aanbieden om clubs inhoudelijk te ondersteunen. Door kant-en-klare templates aan te reiken, verlaag je de drempel en help je sportclubs om meteen in de praktijk van genderbewuste communicatie te stappen.
