Reageren op discriminatie: hoe pak je dat aan?
Je hoort het nog al te vaak langs een sportveld. Racistische opmerkingen, een homofobe sneer, een seksistisch ‘mopje’. Hoe kan je reageren? En waarom is dat zo belangrijk?
Het is niet altijd gemakkelijk om te reageren op discriminerende uitspraken, maar het is wel erg belangrijk. Kijk daarom niet weg als je discriminatie opmerkt. Voor het slachtoffer maakt jouw moed om te reageren het verschil.
Je zorgt ervoor dat slachtoffers zich gesteund voelen én dat plegers aangesproken worden op hun gedrag. Bovendien kan je een rolmodel zijn voor anderen om ook te reageren op discriminatie. Zo weten ze dat ze er niet alleen voor staan.
Ontdek de 5 A’s: 5 laagdrempelige manieren om toch te reageren
Gelukkig zijn er verschillende manieren om te reageren op discriminatie. Afhankelijk van de situatie, jouw positie en veiligheid kan je op een andere manier reageren. Zo is er steeds een reactie die bij jou en de situatie past. Sensoa ontwikkelde de 5 A’s: 5 manieren om te reageren op (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Maar die 5 A’s zijn evengoed van toepassing op discriminatie:
- Anderen betrekken
Spreek een omstander aan die het ook ziet gebeuren: een verantwoordelijke, je vrienden of iemand anders. In jouw sportclub kan dit ook de club-API zijn. - Aanspreken
Spreek het slachtoffer aan en vraag of alles oké is. Voelt het veilig genoeg aan om ook de pleger aan te spreken? Doe dat dan. Zo toon je dat het gedrag niet oké is. - Afzonderen
Haal het slachtoffer fysiek weg. Vraag bijvoorbeeld: "Hey, ik vind de toiletten niet, kan je mij de weg wijzen." - Afleiding creëren
Haal de aandacht weg van wat aan het gebeuren is door bijvoorbeeld ‘per ongeluk’ iets te laten vallen. - Aanwezig blijven
Soms voelt het niet veilig om op het moment zelf te reageren. Blijf in de buurt en bied achteraf hulp.
Je hoeft dus niet altijd op de barricaden te kruipen om toch het verschil te maken. Voor het slachtoffer kan het al heel waardevol zijn als je in de buurt blijft en nadien vraagt of alles oké is en of je kan helpen.
Reageren als clubbestuurder of als trainer
Als clubbestuurder of als trainer heb je vaak meer mogelijkheden om op een kordate manier te reageren op discriminatie. Je kan sporters en supporters aanspreken op hun gedrag en verwijzen naar de gedragscodes binnen je club. Zorg dat daarin bepalingen over discriminatie zijn opgenomen, communiceer ze duidelijk en zorg dat ze nageleefd worden.
Gebruik de voorbeelden van gedragscodes uit onze toolkit Grensoverschrijdend Gedrag.
Gaat het toch mis? Grijp dan snel en kordaat in. Zo weet iedereen dat discriminatie niet kan in de club. Ondersteun het slachtoffer en volg de situatie op. Meld de situatie bij je club-API. Die kan bekijken of er verdere stappen nodig zijn.
Geef tot slot zelf het goede voorbeeld. Maak geen flauwe mopjes of discriminerende opmerkingen. Ook niet achter gesloten deuren.
Wil je hiermee aan de slag binnen jouw club? Vraag dan onze vorming ‘Reageren op haatspraak’ aan.
Reageren als official
Als official sta je in de bevoorrechte positie om te reageren op discriminatie en ongewenst gedrag. Negeer discriminatie dus niet. Reageer op een voor het slachtoffer erkennende en ondersteunende manier.
Luister aandachtig en geduldig naar sporters en de betrokkenen tijdens én nadat je hebt ingegrepen. Communiceer rustig en neutraal. Zoek indien mogelijk een afgescheiden plek om met de betrokkenen in gesprek te gaan (zoals de kleedkamer na de wedstrijd). En neem daarvoor je tijd.
Meld elk voorval van racisme en discriminatie aan de sportfederatie.
Melden helpt de federatie om het voorval te beoordelen. Bovendien kan de federatie op die manier discriminatie binnen de sport in kaart brengen. Dat is cruciaal om een goed beleid rond discriminatie te voeren. Tot slot zorgt melden er ook voor dat het slachtoffer zich gesteund voelt.
