Blessurepreventie > De acties
In deze fase van het stappenplan, ga je concrete acties formuleren om de vooropgestelde doelstellingen te realiseren. Je maakt een actieplan op die duidelijk je doelen en doelgroepen bevat, de manier van aanpak (acties & hoe) en eventuele verantwoordelijke.
-
Een onderbouwd blessurepreventiebeleid gaat breder dan het implementeren van oefenprogramma’s. Daarom is het belangrijk om in deze stap te vertrekken vanuit de preventiehiërarchie – als denkkader: niet elke actie heeft dezelfde reikwijdte, kost of impact. Een sterk beleid combineert idealiter acties op verschillende niveaus.
Bijvoorbeeld:
| Niveau | Betekenis | Voorbeeld Sportcontext (lopen) | Beleidsmatige mogelijkheden |
| 1. Eliminatie | Gevaar of risico volledig wegnemen. | Geen trainingen meer op gevaarlijke ondergrond; schrappen van onveilige oefeningen of wedstrijdformats, .. | Onderzoek naar risicovolle praktijken; richtlijnen of reglementering aanpassen. |
| 2. Substitutie | Risico vervangen door een veiliger alternatief. | Alternatieve trainingsvormen inzetten (bv. aquajoggen of crosstraining tijdens herstel); aangepast materiaal gebruiken, .. | Ontwikkelen van richtlijnen “veilig alternatief trainen”. |
| 3. Collectieve bescherming | Maatregelen die voor iedereen gelden, via infrastructuur of organisatie. | Aanleg van schokdempende looproutes, stootkussens rondom palen, kwaliteitsnormen voor sportaccommodaties, verplichte veiligheidscontroles, .. | Overleg met lokale besturen, (veiligheids)normen in subsidiereglementen opnemen. |
| 4. Individuele bescherming | Maatregelen gericht op de sporter zelf. | Gebruik van gepaste schoenen, brace of beschermingsmaterialen (mondstuk, scheenbeenbeschermers,..), .. | Voorlichting aan sporters en trainers, reglementering aanpassen en opvolging / controle. |
| 5. Organisatorische maatregelen | Beleid om risico’s te beperken; afspraken & opleiding | Wedstrijdkalenders, medische checks bij blessures/overbelasting, warming-up routines, sportmedisch onderzoek, Opleidingen voorzien omtrent loadmanagement, blessurepreventie, … | Uitwerken van blessurepreventie acties op sporter & trainersniveau en deze integreren in opleidingsprogramma’s, reglementen, jaarwerking / communicatie en clubondersteuning |
| 6. Schadebeperking | Acties om de gevolgen van blessures te beperken. | Eerste hulp bij sportongevallen, revalidatiebegeleiding, terugkeerprotocol. | Opstellen van noodprocedures en re-integratiebeleid. |
- Breng de mogelijke acties per niveau in kaart voor de eerder geformuleerde prioritaire doelstellingen.
Bijvoorbeeld patellofemorale pijn bij lopers:
Niveau Acties 1. Eliminatie Afschaffen van onveilige parcours (bv. met abrupte hellingen, slechte ondergrond). 2. Substitutie Promoten van crosstraining of fietsen tijdens revalidatieperiodes. 3. Collectieve bescherming Samen met gemeenten veilige loopomgevingen creëren (bewegwijzerde routes, zachte ondergrond). 4. Individuele bescherming Campagne rond schoeiselkeuze & loopscholing; gebruik GF2S-oefeningen. 5. Organisatorische maatregelen Trainersvorming over opbouwschema’s; richtlijn max. belastingstijging 10%/week. 6. Schadebeperking Protocol “Terug naar lopen na blessure” + EHBO-training voor clubbegeleiders.
-
Evalueer je geformuleerde acties op drie criteria;
- Haalbaarheid (middelen, expertise, tijd)
- Bereik (hoeveel sporters / club zou dit beïnvloeden)
- Effectiviteit (hoe sterk verlaagt deze actie het risico)
Hierdoor ontstaat een overzicht van realistische en haalbare acties.
- Combineer verschillende acties van verschillende niveaus in je beleidsplan, ze gaan immers elkaar gaan versterken.
We visualiseren het opnieuw graag met een piramide; de fundering van een veilig sportklimaat wordt gerealiseerd door een basis van structurele en collectieve maatregelen, de top bevat de individuele gedragsacties zoals het uitvoeren van een opwarming, dragen van beschermingsmateriaal maar wordt gesteund door een stevige fundering / onderbouw.
Een oefenprogramma (niveau 4) werkt pas écht als het ondersteund wordt door een veilige sportinfastructuur (niveau 3) , een goede (opgeleide) sportbegeleider (niveau 5) en een open cultuur rond prestatie en herstel (niveau 6)
==> Ondersteuning prioriteiten in kaart brengen;
- Template Preventiehiërarchie in kaart brengen (invulbare tabel per thema).
- Inspiratiegids Acties per preventieniveau (met voorbeelden uit verschillende sporten).
- Checklist middelen, mensen, mogelijkheden om acties te selecteren.
- Digitale actieplanner: kruis aan welke niveaus jouw federatie al dekt → tool berekent “preventiedekking” en suggereert hiaten.
- Workshop Van analyse tot actie: werken met de preventiepiramide.
